Sa P100 bilyunes nga annual budget alang sa 2024, ang P50 bilyunes ang igahin alang sa mga paningkamot sa dakbayan kabahin sa climate change, lakip sa pagsulbad sa pagbaha ug ang nahibiling P50 bilyones igahin alang sa ubang programa.
Sa press conference niadtong Biyernes, Oktubre 27, 2023, si Cebu City Budget and Finance Officer Jerone Castillo niingon nga ang P100 bilyunes nga tinuig nga budget alang sa 2024 gidesinyo aron matubag ang mga isyu nga may kalabotan sa climate change sa kinatibuk-an nga naglakip sa tanang matang sa natural nga kalamidad.
Matod ni Castillo, ang gubat dili na batok sa pagbaha, kabahin sa mas dakong problema nga mao ang climate change.
“We started with gubat sa baha, but ultimately diay kuwang ra ang gubat sa baha kay it is actually a battle against climate change,” matod ni Castillo.
KAUSABAN SA KLIMA
Sigon ni Castillo, ang kasamtangang drainage system sa dakbayan sa Sugbo, nga gitukod niadtong 1980, wala mag-asoy sa epekto sa climate change.
“Usbon ang systema (sa mga drainage) nga mo take into account ang climate change,” matod ni Castillo.
Gidugang niya nga ang basic component sa P100 bilyunes kay para sa water containment system.
“We need it, ato jud iduso kay borrowing the words Mayor Mike (Mayor Michael Rama) kon dili lagi karon, kanus-a man? Kon dili kita, kinsa man?” sumala ni Castillo.
PAGKAON
Matod ni Castillo, ang programa alang sa P100 bilyones mao ang pagsulbad sa epekto sa klima, dili lamang sa pagbaha; El Niño, pananglitan, nga nakaapekto usab sa seguridad sa pagkaon.
“We have to address all these things, naa jud tay ibutang nga budget, otherwise magmata nalang ta nga wala ta kaandam,” dason niya.
Nagkanayon si Castillo nga nangandam na ang dakbayan sa nalantawan na sama sa El Niño.
“Naa natay nahimo apan kulang pa, ato pang pun-an jud,” gidugang ni Castillo.
PAGDUMALA
Si Castillo miingon nga ang siyudad nagkinahanglan usab og engineering interventions sa rural nga mga dapit, lakip na ang pagpalambo sa farm-to-market roads ug kalig-on sa rural communities.
“So, daghan kaayo nig component nga gibutang ni Mayor Mike…mao ng dako kaayo ang budget kay it has to address so many things,” matod niya.
“Ang mga dalan, nindoton. Ang mga sidewalk, nindoton,” dason niya.
Siya miingon nga ang tumong sa gobyerno kay transformational sa kinaiyahan, ug mao nga sila kinahanglan nga ibutang sa usa ka maayo nga kantidad sa salapi sa pagkab-ot niini nga tumong.
“In the 1960s, dili mana ingon ana ang face sa Singapore, but they put in a good amount of money, and they put in the people working together, the stakeholders, and (inculcating) discipline,” pasabot niya.
Matod usab niya, gikinahanglan ang disiplina, inubanan sa pagpalambo sa imprastraktura, ipasunod sa katawhan ang mga lagda ug regulasyon, unya adunay pagbag-o.
“Wa mi mag-ingon nga overnight ma-change, apan gisugdan na ni mayor…dili nani ingon storya ra, but we are really moving” dugang pasabot ni Castillo.
Gidugang niya nga gikinahanglan ang kwarta aron mahimo nga mabulokon ang pag-uswag, ug iyang gipahimug-atan nga kon way budget, ang Siyudad dili makakab-ot sa mga gitinguha niini.
“Magsige kag move, nya wa kay budget unsa may mahimo? Puro ra gihapon estorya,” dugan niya.
Sa samang press conference niadtong Biyernes, si Cebu City Administrator Collin Rosell niingon nga sa gisugyot nga 2024 budget, ang kagamhanan sa Siyudad kinahanglang mohatag sa mosunod:
•Drought and flood mitigation
•Housing
•Ensuring an adequate supply of potable water
•Education and awareness, which are vital for improving government processes
•Reforestation and the integration of green building technology
•Smart city initiatives
•Supporting agriculture, businesses and economy
•Providing basic services and facilities that the government should deliver
Matod ni Rosell, kining mga batakang sangkap gilangkob ubos sa local government code.
